W aktualnym stanie prawnym umowa franczyzy stanowi umowę nienazwaną. Na dzień dzisiejszy wiele państw Unii Europejskiej nie posiada odpowiednich uregulowań w tym zakresie. Decydując się na zawarcie umowy franczyzy, wielu przedsiębiorców korzysta z rozwiązań, które przewidziane zostały w Kodeksie Dobrych Praktyk dla Rynku Franczyzy.
We wrześniu 2022 r. Ministerstwo Sprawiedliwości przedstawiło założenia projektu ustawy o franczyzie. Ze względu na fakt, że umowa franczyzy w ostatnich latach staje się coraz popularniejszym rozwiązaniem, na które decyduje się wielu kontrahentów w Polsce, pojawia się inicjatywa uregulowania zasad jej funkcjonowania.
Wśród pozostałych przyczyn powstania projektu ustawy o franczyzie wymienia się między innymi konieczność ochrony franczyzobiorcy jako słabszej strony stosunku prawnego. Ze strony franczyzobiorców pojawiały się dotychczas głosy, że długie okresy wypowiedzenia zawieranych umów i zakazy konkurencji rozciągające się poza okres obowiązywania umowy, zmuszają ich niejako do kontynuowania franczyzy, pomimo braku dochodów z tego tytułu (np. na skutek wyboru nieodpowiedniej lokalizacji lub silnej konkurencji).
Założenia projektu ustawy:
Po pierwsze, projekt ustawy wprowadza kompleksową definicję franczyzy, która jest nowością w naszym porządku prawnym. Definicja zawiera zobowiązanie franczyzodawcy do udostępnienia franczyzobiorcy rzeczy lub prawa służących wykonywaniu działalności gospodarczej, zobowiązanie franczyzobiorcy do zapłaty wynagrodzenia franczyzodawcy z tego tytułu oraz zobowiązanie franczyzobiorcy do prowadzenia we własnym imieniu i na własny rachunek działalności gospodarczej w oparciu o udostępnione rzeczy, prawa, koncepcję lub technikę.
Po drugie, projekt zawiera uregulowanie, że umowa franczyzy wymaga zachowania formy dokumentowej pod rygorem nieważności.
Nowe przepisy nakładają na franczyzodawcę także obowiązek udostępnienia franczyzobiorcy czternaście dni przed podpisaniem umowy franczyzy tzw. „prospektu informacyjnego”, który zawierać ma najważniejsze warunki umowy. Wskazać w tym miejscu jednak należy, iż w/w obowiązek sporządzenia „dokumentu informacyjnego” nie będzie dla franczyzodawcy niczym innowacyjnym ze względu na fakt powszechnej praktyki sporządzenia tzw. „podręczników operacyjnych”. Przepisy jasno będą określać, co powinien zawierać w.w „prospekt informacyjny”.
Następnie, ze strony Ministerstwa Sprawiedliwości pojawia się także propozycja utworzenia sądu arbitrażowego, do którego właściwości należałoby rozpoznanie spraw z umów franczyzy. Projekt zawiera przepisy regulujące skład sądu, kto może pełnić funkcję arbitra, a także zawiera zasady postępowania przed sądem, zasady zaskarżenia wyroków sądu arbitrażowego, a także skuteczność tych wyroków.
Projekt zawiera także uregulowania w przedmiocie zakazu konkurencji, terminów wypowiedzenia umowy (przewiduje przy tym możliwość wypowiedzenia umowy ze skutkiem natychmiastowym zarówno przez franczyzodawcę jak i franczyzobiorcę). kar umownych za naruszenie umowy, zabezpieczenia roszczeń franczyzodawcy wekslami in blanco.
adwokat Maria Wołek
