Dynamicznie zmieniający się stan prawny, również w zakresie nowych przepisów podatkowych, niezmiennie rodzi pytania o wybór właściwej formy prowadzenia działalności gospodarczej. W szczególności dylemat ten dotyczy przedsiębiorców, którzy planują dopiero przekuć swoje idee w realny plan i którym zależy na minimalnym formalizmie oraz szybkości postępowania. Odpowiedź stanowić może relatywnie nowe rozwiązanie zaproponowane przez Kodeks spółek handlowych – prosta spółka akcyjna (PSA).
Atrakcyjne rozwiązanie w zakresie kapitału minimalnego
Podczas gdy założenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga wniesienia wkładu w wysokości co najmniej 5.000 zł, a w przypadku „klasycznej” spółki akcyjnej wartość ta wynosi aż 100.000 zł, w ramach PSA funkcjonuje nowy rodzaj kapitału podstawowego – kapitał akcyjny. Minimalna wartość kapitału akcyjnego to zaledwie złotówka.
Dodatkowo wysokości kapitału akcyjnego nie określa się w umowie spółki (ujawniana jest w rejestrze przedsiębiorców KRS), co zapewnia daleko idącą elastyczność, która obca jest innym spółkom kapitałowym. Każdorazowa modyfikacja w tym zakresie nie wymaga bowiem sformalizowanej procedury zmiany umowy spółki.
Zmienność kapitału pozwala na wypłacanie z niego określonych kwot bez obowiązku przeprowadzenia postępowania jego obniżenia.
Charakter wkładów i akcji
Kolejnym elementem stanowiącym odpowiedź na potrzeby rynku i przejawem uelastycznienia procedur jest dopuszczenie przez ustawodawcę wnoszenia do PSA wkładu w postaci świadczenia pracy lub usług (co jest novum w porównaniu do istniejących dotychczas spółek kapitałowych).
Akcje w PSA nie mają wartości minimalnej i są oderwane od kapitału akcyjnego – mają zatem charakter beznominałowy. Zaletą tego typu rozwiązania jest możliwość łatwego wycofania się przez akcjonariusza bez konieczności realizowania odpowiednich procedur obniżających kapitał. Ponadto fakt, że środki zgromadzone w ramach kapitału akcyjnego uwzględniane są przy ustalaniu nadwyżki bilansowej i mogą zostać wypłacone akcjonariuszom w ramach dywidendy lub umorzenia akcji, pozwala spółce na elastyczne dostosowanie swoich potrzeb do bieżącej sytuacji rynkowej. Innymi słowy prosta spółka akcyjna oferuje daleko idącą swobodę w dysponowaniu majątkiem, pozwalając na jego efektywne – nieskrępowane sztywnymi zasadami – wykorzystanie.
Prosta spółka akcyjna a rozwiązania podatkowe
PSA – jako osoba prawna – jest podatnikiem podatku CIT. Jeżeli jednak start-up działający jako tego typu spółka zakwalifikowany być może jako tak zwany mały podatnik (wartość przychodów niższa niż 2 miliony euro), to może on skorzystać z preferencyjnej stawki wynoszącej 9% (nie dotyczy to jednak przychodów z zysków kapitałowych).
Jeśli spółka spełni ustawowe wymogi, to może oczywiście skorzystać także z preferencji podatkowych, takich jak IP Box czy ulga B + R.
Rozwiązania te korzystne będą zatem dla spółek działających w branży IT, dla których źródłem dochodów są kwalifikowane prawa własności intelektualnej (chociażby patent czy autorskie prawo majątkowe do programu komputerowego)– dzięki IP Box możliwe wówczas będzie zastosowanie preferencyjnej stawki 5%.
PSA nie pozwala w żaden sposób uniknąć tak zwanego „podwójnego opodatkowania” – obowiązku uiszczenia podatku dochodowego tak od spółki, jak i do jej akcjonariusza w zakresie wypłaconej dywidendy. Jeżeli jednak jako wkład do spółki wniesione zostanie świadczenie pracy lub usług, to dla wspólnika operacja taka pozostanie neutralna podatkowo. Przychód pojawi się dopiero w momencie sprzedaży akcji, które zostały objęte w zamian za wniesienie wkładu. Rozwiązanie takie jest zatem korzystne w ramach „rozpędu” na starcie działalności jeszcze przed pozyskaniem stosownych funduszy lub przed zwrotem inwestycji.
Kolejno, w odróżnieniu od innych spółek kapitałowych, wpłaty wspólników na kapitał początkowy (akcyjny) na dzień dzisiejszy nie są objęte podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Wynika to z faktu, że ustawa o PCC jako spółkę kapitałową definiuje wyłącznie spółką akcyjną i spółkę z o.o., pomijając całkowicie PSA. Przyjąć zatem należy, że założenie prostej spółki akcyjnej i pierwsza emisja akcji wolne są od tego rodzaju kosztu.
Wprowadzenie PSA nie zostało objęte żadnymi dodatkowymi ulgami czy benefitami w zakresie prawa podatkowego, jednak nie da się uniknąć wniosku, że w wielu kwestiach pozwala prosta spółka akcyjna na zminimalizowanie skutków podatkowych, a w konsekwencji na dynamiczny start działalności.
Plusy PSA – podsumowanie
Najważniejsze zalety PSA z perspektywy start-upu to:
– duża elastyczność i prostota – łatwe prowadzenie i zasady funkcjonowania, a co za tym idzie zachęta kapitału (w tym zagranicznego) do inwestowania,
– symboliczna wysokość minimalnego kapitału akcyjnego,
– możliwość wnoszenia jako wkładu własnej pracy i usług, ale też know-how, a ponadto możliwość relatywnie swobodnego konwertowania wkładów na akcje,
– znaczne odformalizowanie procedur – w szczególności możliwość założenia spółki przez internet, dematerializacja akcji, możliwość podejmowania uchwał w drodze wideokonferencji.
Prosta spółka akcyjna może okazać się atrakcyjną alternatywą dla przedsiębiorców, którzy nie dysponują dużymi kapitałem oraz potencjałem pozwalającym na przeprowadzenie skomplikowanych procedur, posiadają natomiast koncepcję wartą skomercjalizowania. Rozwiązanie to w szczególności sprawdzić się może w branży gamedev oraz w innych gałęziach IT, zwłaszcza mając na uwadze ewentualne korzyści majątkowe płynące z zastosowania IP Box.
adwokat Jakub Hajduk
adwokat Daniel Bieszczad
