Polisolokata to myląca nazwa dla ryzykownego produktu inwestycyjnego, który nie ma nic wspólnego z tradycyjną lokatą bankową oraz w małym stopniu pełni funkcję tradycyjnego produktu ubezpieczeniowego.
Polisolokaty cieszyły się dużą popularnością z uwagi na ich rzekome bezpieczeństwo, pewność zysku oraz ominięcie konieczności opodatkowania przychodu z oprocentowania klasycznej lokaty bankowej (tzw. „podatek Belki”).
Polisolokata to właściwie ubezpieczenie na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (UFK), przez co należy w dużym uproszczeniu rozumieć umowę, na podstawie której klient (ubezpieczony) dokonuje wpłat składek, które następnie są inwestowane w jednostki funduszy inwestycyjnych.
Z czego wynikają tak poważne i powszechne problemy konsumentów z polisolokatami?
W dużym stopniu jest to konsekwencja nieprawidłowości w sprzedaży polisolokat, braku przekazywania pełnych informacji dotyczących produktu przez doradców finansowych, braku informowania o ryzyku inwestycyjnym, a także co najważniejsze z punktu widzenia odzyskania pieniędzy z polisolokaty – o istnieniu i mechanizmie tzw. „opłat likwidacyjnych”.
Opłaty likwidacyjne lub – jak je nazwano w część umów ubezpieczenia na życie z UFK: wartość wykupu – stanowią konsekwencję przedwczesnego rozwiązania umowy przez konsumenta. Należy zauważyć, że umowy były zawierane zazwyczaj na bardzo długie okresy – nawet 20 lub 30- letnie. Konsument nie wiedział, że do bardzo obszernych, kazuistycznych i pisanych skomplikowanym językiem prawno-finansowym Ogólnych Warunków Ubezpieczenia, dołączany jest dodatkowo załącznik w postaci „tabeli opłat i limitów”, który odczytywany łącznie z OWU przewidywał konieczność poniesienia bardzo wysokich (dochodzących nawet do 100% wpłaconych składek) opłat likwidacyjnych.
Na co należy uważać „inwestując” w polisolokaty?
Mechanizm został przewidziany w ten sposób, że jeżeli konsument zażądał wypłaty środków przed upływem czasu, na jaki umowa została zawarta – towarzystwo ubezpieczeniowe dokonywało „potrącenia” naliczonej opłaty likwidacyjnej z wypłaconymi środkami. W ten sposób zdumieni konsumenci, nawet po kilkunastu latach systematycznego płacenia składek – nie tylko nie otrzymywali obiecanych zysków z zainwestowanych pieniędzy, ale nie zwracano im nawet wpłaconych dotychczas środków.
Opłaty likwidacyjne przewidywały przykładowo przy umowie zawartej na 30 lat, rozwiązanie umowy po upływie 10-letniego okresu płacenia składek – opłata likwidacyjna wynosiła nawet 50 % wszystkich wpłaconych przez ubezpieczonego środków. Za rozwiązanie umowy we wcześniejszym okresie – towarzystwa ubezpieczenie zatrzymywały nawet do 98 % wpłaconych środków.
Jak walczyć o odzyskanie należnych środków z polisolokat?
Nic więc dziwnego, że ubezpieczeni postanowili walczyć o odzyskanie należnych środków, występując na drogę sądową, do Rzecznika Finansowego oraz Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Szybko również okazało się, że roszczenia pokrzywdzonych są uzasadnione i towarzystwa ubezpieczeniowe zmuszone zostały do wypłaty zatrzymanych środków.
Odzyskanie środków z polisolokat stało się możliwe dzięki przyjęciu przez Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz w ślad za nim sądy powszechne linii orzeczniczej, zgodnie z którą postanowienia przewidujące nakładanie na konsumenta obowiązek zapłaty opłat likwidacyjnych zostały uznane za klauzule niedozwolone (abuzywne).
Dla stwierdzenia, że postanowienie umowne stanowi w istocie klauzulę niedozwoloną niezbędne jest ustalenie, że:
- umowa jest zawarta z konsumentem (czyli osobą, która nie zawarła przedmiotowej umowy w ramach prowadzonej działalności gospodarczej).
- postanowienia nie zostaną z konsumentem uzgodnione indywidualnie,
- postanowienia ukształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami rażąco naruszając jego interesy, a przy tym nie będzie dotyczyć głównych świadczeń stron określonych w sposób jednoznaczny.
Konsekwencją stwierdzenia abuzywnego charakteru postanowień jest uznanie ich za niewiążące (niedodane), skutkiem czego towarzystwa zobowiązane są do zwrotu całości zatrzymanej opłaty likwidacyjnej.
Ogromna skala, na jaką działały towarzystwa ubezpieczeniowe przy sprzedaży polisolokat oraz bardzo duża liczba pokrzywdzonych konsumentów skłoniły Prezesa UOKIK do wszczęcia postępowania wyjaśniającego przeciwko 17 towarzystwom, które zakończyło się podpisaniem porozumienia. Towarzystwa ubezpieczeniowe zobowiązały się do obniżenia opłat likwidacyjnych. Konsumentom zaproponowano zwrot części opłaty likwidacyjnej lub pozostawiono możliwość dochodzenia całego roszczenia przed sądem. Co istotne – nawet jeżeli konsument zdecydował się na zawarcie porozumienia – nie pozbawia go to do dochodzenia pozostałej różnicy w postępowaniu sądowym.
Co więcej należy wiedzieć przed podjęciem decyzji o dochodzeniu roszczeń z polisolokat?
Okres ich przedawnienia wynosi 10 lat lub 6 lat od rozwiązania umowy (w zależności od tego kiedy powstało roszczenie).
Należy pamiętać, że każdy przypadek możliwości odzyskania roszczeń z polisolokat powinien być analizowany indywidualnie – tak pod kątem postanowień umowy ubezpieczenia z UFK i OWU, ewentualnych aneksów zmieniających umowę, jak również kwestii ewentualnego przedawnienia roszczeń.
Jeżeli szukasz pomocy związanej z odzyskaniem należności z polisolokat skontaktuj się z nami!
Udzielmy również pomocy prawnej online.
adwokat Agnieszka Wolińska
wolinska@bgka.pl
adwokat Daniel Bieszczad
bieszczad@bgka.pl