Przez ostatnich kilka tygodni spora część pracowników wykonywała swoje obowiązki w domach. Doświadczenie to pokazało, że w wielu przypadkach pozostawanie przez pracowników w biurze nie jest niezbędnym, by ci wykonywali należycie swoje obowiązki, a może przyczynić się do ograniczenia kosztów pracodawcy. W niniejszym tekście opisujemy najważniejsze obowiązki pracodawcy i pracownika w sytuacji wykonywania pracowniczych obowiązków w formie telepracy.
Zgodnie z Kodeksem pracy, telepracą jest praca wykonywana regularnie poza zakładem pracy, z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej. Telepracownikiem natomiast jest pracownik, który pracę w takich warunkach wykonuje, a wyniki swojej pracy przekazuje pracodawcy za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej.
Należy pamiętać, że warunki stosowania telepracy określa się w porozumieniu zawieranym między pracodawcą i zakładową organizacją związkową (jeżeli organizacji tych jest więcej, to wszystkie biorą udział w ustalaniu regulaminu). Jeżeli w terminie 30 dni od dnia przedstawienia przez pracodawcę projektu porozumienia, nie dojdzie do jego ustalenia, pracodawca samodzielnie określa warunki telepracy, musi mieć jednak na uwadze ustalenia podjęte podczas rozmów z zakładowymi organizacjami związkowymi. Jeżeli u danego pracodawcy nie funkcjonują zakładowe organizacje związkowe, pracodawca ustala warunki telepracy po konsultacji z przedstawicielami pracowników.
Niezależnie od powyższego, pracownik może samodzielnie złożyć wniosek o wykonywanie pracy w warunkach telepracy. Pracodawca wniosek ten uwzględnia, chyba że – z uwagi na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika – nie jest to możliwe. O przyczynie odmowy uwzględnienia wniosku pracodawca informuje pracownika w postaci papierowej lub elektronicznej. Uzgodnienie, że praca będzie wykonywana w warunkach telepracy, może nastąpić przy zawieraniu umowy o pracę lub w trakcie zatrudnienia, a inicjatorem może być także pracodawca. Co istotne, brak zgody pracownika na zmianę warunków pracy na telepracę w trakcie zatrudnienia nie może stanowić przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie umowy o pracę.
Podstawowym obowiązkiem pracodawcy jest dostarczenie pracownikowi sprzętu niezbędnego do wykonywania pracy w formie telepracy, a następnie ubezpieczenie tego sprzętu. Sprzęt musi spełniać warunki bezpiecznej i higienicznej pracy, przy czym rodzaj sprzętu uzależniony jest od rodzaju pracy. W praktyce najczęściej będzie to sprzęt komputerowy. Pracodawca jest też zobowiązany pokryć koszty związane z instalacją, serwisem, eksploatacją i konserwacją sprzętu oraz zapewnić pracownikowi pomoc techniczną i niezbędne szkolenia w zakresie obsługi sprzętu.
Należy jednak pamiętać, że pracodawca i pracownik mogą w powyższym zakresie postanowić odmiennie. Dla przykładu, pracownik może korzystać z własnego sprzętu. W takim wypadku przysługuje mu ekwiwalent pieniężny, którego wysokość zależy przede wszystkim od norm zużycia sprzętu i jego cen rynkowych. Jeżeli pracownik korzysta z własnego sprzętu, strony powinny dodatkowo ustalić zasady ubezpieczenia tego sprzętu. Ustalony winien być również sposób porozumiewania się stron oraz kontroli wykonywania pracy przez pracownika. Pracodawca określa także zasady ochrony danych przekazywanych pracownikowi oraz przeprowadza, w miarę potrzeb, instruktaż i szkolenie w tym zakresie.
Nadto, pracodawca jest zobowiązany zapewnić pracownikowi, na zasadach przyjętych dla ogółu pracowników, możliwość przebywania na terenie zakładu pracy, kontaktowania się z innymi pracownikami oraz korzystania z zakładowych obiektów socjalnych. Jeśli pracownik pracę wykonuje w domu, pracodawca ma obowiązek weryfikowania czy spełnione zostały normy bezpiecznej i higienicznej pracy. Na każdą jednak kontrolę pracodawca musi uzyskać zgodę pracownika, a wykonywanie czynności kontrolnych nie może naruszać prywatności pracownika i jego rodziny ani utrudniać korzystania z pomieszczeń domowych. Pracodawca musi dbać o równe traktowanie wszystkich pracowników, w tym tych wykonujących pracę w formie telepracy.
Telepracownik jest zobowiązany przede wszystkim do wykonywania na rzecz pracodawcy pracy, na zasadach i warunkach określonych w umowie. Pracownik ma obowiązek stosowania się do poleceń pracodawcy. Pracownik winien stosować się do postanowień o miejscu i czasie pracy. Telepracownik jest zobowiązany do pozostawania (w czasie pracy) w kontakcie z pracodawcą oraz do przesyłania wyników swojej pracy. Nadto, pracownik musi dbać o należyty stan techniczny powierzonego sprzętu i sprawować nad nim pieczę, jak też stosować się do wytycznych w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracownik nie może podejmować działań w celu uniemożliwienia pracodawcy kontroli w miejscu wykonywania pracy, nawet wtedy, kiedy praca wykonywana jest w domu pracownika.
Edyta Kuś
aplikantka adwokacka
Daniel Bieszczad
wspólnik, adwokat
bieszczad@bgka.pl
Potrzebujesz pomocy w zwiazku z COVID-19?
Napisz: koronawirus@bgka.pl
