Kryzys gospodarczy wywołany pandemią COVID-19 może doprowadzić do niewypłacalności nawet największych przedsiębiorców. Polskie prawo nakłada na niewypłacalnego przedsiębiorcę obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie 30 dni od powstania stanu niewypłacalności. Niedochowanie tego obowiązku ma daleko idące skutki, włącznie z osobistą odpowiedzialnością członków zarządu za zobowiązania niewypłacalnych spółek.
Za niewypłacalnego uważa się przedsiębiorcę, który utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Domniemywa się przy tym, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące. Nadto, dłużnik będący osobą prawną jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.
Jeżeli zatem kryzys gospodarczy wywołany pandemią koronawirusa nie zostanie całkowicie zażegnany w ciągu najbliższych tygodni, to wielu przedsiębiorców popadnie w stan niewypłacalności. Jest bowiem wysoce prawdopodobnym, że przedsiębiorcy nie będą w stanie terminowo regulować swoich zobowiązań w sytuacji, w której ich dochody zostaną znacznie ograniczone.
Jak wskazywano wyżej, stan niewypłacalności rodzi konieczność złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, niezależnie od przyczyn tej niewypłacalności. Pojawiają się zatem głosy, by – na czas trwania epidemii – ograniczyć obowiązek składania wniosku o ogłoszenie upadłości do tych przypadków niewypłacalności, które nie są w żaden sposób powiązane z epidemią. Rozwiązanie takie nie zostało dotychczas wprowadzone, toteż w przypadku niewypłacalności należy przeanalizować czy wystarczającym nie będzie złożenie wniosku o wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego (postępowanie takie ma pierwszeństwo przed postępowaniem upadłościowym). Jeżeli jednak, postepowanie restrukturyzacyjne nie będzie wystarczającym, by uratować przedsiębiorstwo, koniecznym staje się złożenie wniosku o wszczęcie postepowania upadłościowego. Znamiennym jest, że celem postepowania upadłościowego jest przede wszystkim zaspokojenie wierzycieli.
Wniosek o wszczęcie postępowania upadłościowego składa się do właściwego miejscowo sądu rejonowego – gospodarczego. Wniosek taki może zgłosić sam dłużnik, ale również każdy z jego wierzycieli osobistych. Wniosek należy złożyć w terminie 30 dni od powstania przyczyny ogłoszenia upadłości, musi on odpowiadać wymogom formalnym opisanym w ustawie. Pamiętać należy, że sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli dłużnik nie będzie mieć majątku wystarczającego na pokrycie kosztów postepowania upadłościowego.
Sąd, uwzględniając wniosek o ogłoszenie upadłości, wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości. Po uprawomocnieniu się postanowienia o ogłoszeniu upadłości, upadły jest obowiązany wskazać i wydać syndykowi cały swój majątek, a także wydać dokumenty dotyczące jego działalności, majątku oraz rozliczeń, w szczególności księgi rachunkowe, inne ewidencje prowadzone dla celów podatkowych i korespondencję. Upadły jest także obowiązany udzielać sędziemu-komisarzowi i syndykowi wszelkich potrzebnych wyjaśnień dotyczących swojego majątku. Majątek upadłego staje się masą upadłości, którym upadły nie ma prawa zarządzać. Po ogłoszeniu upadłości postępowania sądowe, administracyjne lub sądowoadministracyjne dotyczące masy upadłości mogą być wszczęte i prowadzone wyłącznie przez syndyka albo przeciwko niemu. Postępowanie egzekucyjne skierowane do majątku wchodzącego w skład masy upadłości, wszczęte przed dniem ogłoszenia upadłości, ulega zawieszeniu z mocy prawa z dniem ogłoszenia upadłości. Postępowanie to umarza się z mocy prawa po uprawomocnieniu się postanowienia o ogłoszeniu upadłości.
Złożenie wniosku o wszczęcie postępowania upadłościowego należy traktować jako działanie ostateczne, podejmowane w sytuacji, w której przedsiębiorstwa nie da się uchronić przed upadkiem. Należy także pamiętać, że złożenie takiego wniosku w sytuacji powstania stanu niewypłacalności jest obowiązkowe. W każdym zaś wypadku niezbędna jest szczegółowa analiza sytuacji finansowej danego przedsiębiorcy.
Edyta Kuś
aplikantka adwokacka
Daniel Bieszczad
wspólnik, adwokat
bieszczad@bgka.pl
Potrzebujesz pomocy w zwiazku z COVID-19?
Napisz: koronawirus@bgka.pl
