Autor: bgkaadmin

Kara gwarancyjna nie jest instrumentem wprost uregulowanym w przepisach prawa, ale jej zastrzeżenie jest możliwe na podstawie regulacji przewidującej swobodę umów, a to art. 473 § 1 Kodeksu cywilnego, który przewiduje możliwość przyjęcia na siebie przez dłużnika odpowiedzialności za wykonanie lub niewykonanie zobowiązania, z powodu okoliczności, za które na mocy ustawy by nie odpowiadał.

Jest to podstawowa różnica pomiędzy karą gwarancyjną, a standardową karą umowną, która podlega ogólnemu ustawowemu reżimowi odpowiedzialności, o której mowa w art. 471 Kodeksu  cywilnego, zgodnie z którym dłużnik ponosi odpowiedzialność jedynie za niewykonanie lub nienależyte wykonania zobowiązania, które nastąpiło z jego winy. W praktyce więc dłużnik będzie mógł się zwolnić z konieczności zapłaty kary umownej w sytuacji gdy wykaże, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania nastąpiło mimo dochowania przez niego należytej staranności.

W takiej sytuacji może dojść do naruszenia interesów podmiotu, na rzecz którego kara umowna została zastrzeżona, gdyż w określonych przypadkach zobowiązany będzie mógł się zwolnić z odpowiedzialności za niewykonanie lub nieprawidłowe wykonanie zobowiązania. W szczególności taka sytuacja może mieć zastosowanie, gdy podmiot przyjmie na siebie odpowiedzialność za zobowiązanie, którego realizacja jest całkowicie lub częściowo uzależniona od działania lub zaniechania osób trzecich.

Korzystniejszym rozwiązaniem jest zastosowanie instrumentu prawnego kary gwarancyjnej, zgodnie z którą zobowiązany jest gwarantem prawidłowego wykonania zobowiązania – w oderwaniu od jego potencjalnego zawinienia, czyli również w sytuacji gdy zobowiązanie nie zostanie wykonane wyłącznie na skutek działań lub zaniechań podmiotów trzecich, za które zobowiązany nie ponosiłby ustawowej odpowiedzialności.

Dodatkową zaletą kary gwarancyjnej nad karą umowną jest możliwość jej zastrzeżenia dla zabezpieczenia roszczeń pieniężnych (w przypadku kary umownej zabezpieczone mogą zostać jedynie roszczenia niepieniężne, ochronie roszczeń pieniężnych służy roszczenie o zapłatę odsetek) oraz brak możliwości miarkowania wysokości kary umownej (tymczasem kara umowna może być stosownie zmniejszona w sytuacji jej rażącego wygórowania lub wykonania części zobowiązania) – zgodnie bowiem z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 16.01.2013 r. wydanym do sprawy o sygn. akt: II CSK 331/12, do zastrzeżenia o charakterze gwarancyjnym nie stosuje się przepisów o karze umownej.

Zastrzeżenie kary gwarancyjnej jest możliwe w praktyce w każdej umowie w formie zastrzeżenia umownego. Kara gwarancyjna może stanowić również podstawę dla zawarcia samoistnej umowy gwarancyjnej, na podstawie której podmiot (gwarant) przyjmuje odpowiedzialność za wskazane w umowie zdarzenia indemnifikacyjne lub prawdziwość złożonych oświadczeń i zapewnień – bez względu na to czy dotyczą one podmiotu, zawierającego umowę, czy podmiotu trzeciego.

Takie zastrzeżenia lub umowy znajdują szerokie zastosowanie szczególnie w umowach inwestycyjnych, w szczególności umowach zbycia akcji lub udziałów (SPA, ang. sale and purchase agreement), a także w umowach zbycia nieruchomości, w których – z uwagi na zwykle bardzo dużą wartość przedmiotu umowy sprzedaży – kluczową kwestią jest odpowiednie zabezpieczenie prawidłowego wykonania umowy, co następuje w szczególności poprzez odpowiedzialność finansową. Zobowiązanie pieniężne podmiotu nie powinno być w tej sytuacji uzależnione od potencjalnego zawinienia, tym bardziej, że w dużej mierze dotyczy ono działania lub też prawdziwości złożonych oświadczeń, które dotyczą innego podmiotu, np. odpowiedzialność udziałowca za oświadczenia i zapewnienia (ang. representations and warranties) spółki, której udziały stanowią przedmiot umowy sprzedaży, odpowiedzialność zbywcy za określone wady nieruchomości, oświadczenia dotyczące jej stanu prawnego lub technicznego.

adwokat Agnieszka Wolińska

adwokat Daniel Bieszczad

Nowelizacja ustawy o cudzoziemcach w istotny sposób uprościła procedurę zatrudnienia cudzoziemców przez polskiego pracodawcę. Zmiany przepisów weszły w życie 29 stycznia 2022 roku,  w szczególności wprowadzają modyfikacje dotyczące pobytu i pracy obcokrajowców w Polsce. Jednym z najbardziej istotnych elementów jaki został zmieniony jest wydłużony czas możliwości podejmowania pracy przez cudzoziemców na podstawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy.

Wprowadzona nowelizacja ma również istotne znaczenie w stosunku do aktualnej sytuacji politycznej na terenie Ukrainy oraz decyzją obywateli Ukrainy o przyjedźcie do Polski.

Pracodawca, który zamierza zatrudnić cudzoziemce, zobowiązany jest do podjęcia czynności zmierzających do uzyskania przez daną osobę niezbędnych dokumentów, dzięki którym otrzyma ona prawa do podjęcia pracy na terenie Polski.

Zgodnie z obowiązującym prawem, cudzoziemiec może wykonywać pracę w Polsce na podstawie:

• umowy o pracę
• umowy cywilnoprawnej tj. umowy zlecenie, umowy o dzieło
• pełnienia funkcji w zarządach osób prawnych

Jednym z najprostszych sposobów uzyskania prawa do pracy przez cudzoziemca na terenie Polski jest tzw. procedura oświadczeniowa. W ramach wskazanej procedury pracę mogą podejmować obywatele takich państw jak Białoruś, Gruzja, Mołdawia, Rosja, Armenia oraz Ukraina.

Wskazana  procedura stanowi obecnie podstawowy sposób zatrudniania cudzoziemców, w szczególności na początku ich pobytu na terenie Polski.

Okres wykonywania pracy na podstawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi został wydłużony do 24 miesięcy.

W stanie prawnym przed nowelizacją, okres w jakim oświadczenia obowiązywało wynosił nie dłużej niż 6 miesięcy niezależnie od liczby pracodawców powierzających cudzoziemcowi wykonywanie pracy. Obecnie ustawodawca umożliwił zatrudnienie cudzoziemców na okres 24 miesięcy. Po upływie wskazanego terminu pracodawca ma możliwość ubiegać się o przedłużenie na kolejne 24 miesiące.

Należy podkreślić,  że pracodawcy, którzy chcą kontynuować zatrudnienie cudzoziemców  po upływie ważności oświadczenia, muszą uzyskać dla niego zezwolenie na pracę. Powyższe zezwolenie wydawane jest na czas do 3 lat, z zastrzeżeniem możliwości jego wydłużenia. Zezwolenie na pracę jest respektowane jedynie u pracodawcy, na rzecz którego zostało uzyskane. W sytuacji zmiany miejsca zatrudnienia istnieje konieczność ponownego ubiegania się o stosowny dokument.

Odrębną kwestią jest zatrudnienie cudzoziemca do prac sezonowych, bowiem procedura oświadczeniowa nie ma w tym przypadku zastosowania. Ustawa nie przewiduje możliwości zatrudnienia cudzoziemców do prac sezonowych, w szczególności w sektorach takich jak rolnictwo, działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi, rybactwo, łowiectwo i leśnictwo.

Nowelizacja ustawy odnosi się również do kwestii regulacji minimalnego wynagrodzenia za podejmowaną prace przez cudzoziemców. Ustawodawca uregulował dolny próg wysokości wynagrodzenia jakie musi uzyskać cudzoziemiec za wykonywaną pracę – jest ono równe minimalnemu wynagrodzeniu za pracę tj. 3010 zł brutto. Wskazany wymóg nie jest uzależniony od rodzaju stosunku prawnego stanowiącego podstawę zatrudnienia cudzoziemca.

adwokat Daniel Bieszczad
Izabela Potaczek

Dynamicznie zmieniający się stan prawny, również w zakresie nowych przepisów podatkowych, niezmiennie rodzi pytania o wybór właściwej formy prowadzenia działalności gospodarczej. W szczególności dylemat ten dotyczy przedsiębiorców, którzy planują dopiero przekuć swoje idee w realny plan i którym zależy na minimalnym formalizmie oraz szybkości postępowania. Odpowiedź stanowić może relatywnie nowe rozwiązanie zaproponowane przez Kodeks spółek handlowych – prosta spółka akcyjna (PSA).

Atrakcyjne rozwiązanie w zakresie kapitału minimalnego

Podczas gdy założenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga wniesienia wkładu w wysokości co najmniej 5.000 zł, a w przypadku „klasycznej” spółki akcyjnej wartość ta wynosi aż 100.000 zł, w ramach PSA funkcjonuje nowy rodzaj kapitału podstawowego – kapitał akcyjny. Minimalna wartość kapitału akcyjnego to zaledwie złotówka.

Dodatkowo wysokości kapitału akcyjnego nie określa się w umowie spółki (ujawniana jest w rejestrze przedsiębiorców KRS), co zapewnia daleko idącą elastyczność, która obca jest innym spółkom kapitałowym. Każdorazowa modyfikacja w tym zakresie nie wymaga bowiem sformalizowanej procedury zmiany umowy spółki.

Zmienność kapitału pozwala na wypłacanie z niego określonych kwot bez obowiązku przeprowadzenia postępowania jego obniżenia.

Charakter wkładów i akcji

Kolejnym elementem stanowiącym odpowiedź na potrzeby rynku i przejawem uelastycznienia procedur jest dopuszczenie przez ustawodawcę wnoszenia do PSA wkładu w postaci świadczenia pracy lub usług (co jest novum w porównaniu do istniejących dotychczas spółek kapitałowych).

Akcje w PSA nie mają wartości minimalnej i są oderwane od kapitału akcyjnego – mają zatem charakter beznominałowy. Zaletą tego typu rozwiązania jest możliwość łatwego wycofania się przez akcjonariusza bez konieczności realizowania odpowiednich procedur obniżających kapitał. Ponadto fakt, że środki zgromadzone w ramach kapitału akcyjnego uwzględniane są przy ustalaniu nadwyżki bilansowej i mogą zostać wypłacone akcjonariuszom w ramach dywidendy lub umorzenia akcji, pozwala spółce na elastyczne dostosowanie swoich potrzeb do bieżącej sytuacji rynkowej. Innymi słowy prosta spółka akcyjna oferuje daleko idącą swobodę w dysponowaniu majątkiem, pozwalając na jego efektywne – nieskrępowane sztywnymi zasadami – wykorzystanie.

Prosta spółka akcyjna a rozwiązania podatkowe

PSA – jako osoba prawna – jest podatnikiem podatku CIT. Jeżeli jednak start-up działający jako tego typu spółka zakwalifikowany być może jako tak zwany mały podatnik (wartość przychodów niższa niż 2 miliony euro), to może on skorzystać z preferencyjnej stawki wynoszącej 9% (nie dotyczy to jednak przychodów z zysków kapitałowych).

Jeśli spółka spełni ustawowe wymogi, to może oczywiście skorzystać także  z preferencji podatkowych, takich jak IP Box czy ulga B + R.

Rozwiązania te korzystne będą zatem dla spółek działających w branży IT, dla których źródłem dochodów są kwalifikowane prawa własności intelektualnej (chociażby patent czy autorskie prawo majątkowe do programu komputerowego)– dzięki IP Box możliwe wówczas będzie zastosowanie preferencyjnej stawki 5%.

PSA nie pozwala w żaden sposób uniknąć tak zwanego „podwójnego opodatkowania” – obowiązku uiszczenia podatku dochodowego tak od spółki, jak i do jej akcjonariusza w zakresie wypłaconej dywidendy. Jeżeli jednak jako wkład do spółki wniesione zostanie świadczenie pracy lub usług, to dla wspólnika operacja taka pozostanie neutralna podatkowo. Przychód pojawi się dopiero w momencie sprzedaży akcji, które zostały objęte w zamian za wniesienie wkładu. Rozwiązanie takie jest zatem korzystne w ramach „rozpędu” na starcie działalności jeszcze przed pozyskaniem stosownych funduszy lub przed zwrotem inwestycji.

Kolejno, w odróżnieniu od innych spółek kapitałowych, wpłaty wspólników na kapitał początkowy (akcyjny) na dzień dzisiejszy nie są objęte podatkiem od czynności cywilnoprawnych.   Wynika to z faktu, że ustawa o PCC jako spółkę kapitałową definiuje wyłącznie spółką akcyjną i spółkę z o.o., pomijając całkowicie PSA. Przyjąć zatem należy, że założenie prostej spółki akcyjnej i pierwsza emisja akcji wolne są od tego rodzaju kosztu.

Wprowadzenie PSA nie zostało objęte żadnymi dodatkowymi ulgami czy benefitami w zakresie prawa podatkowego, jednak nie da się uniknąć wniosku, że w wielu kwestiach pozwala prosta spółka akcyjna na zminimalizowanie skutków podatkowych, a w konsekwencji na dynamiczny start działalności.

Plusy PSA – podsumowanie

Najważniejsze zalety PSA z perspektywy start-upu to:

– duża elastyczność i prostota – łatwe prowadzenie i zasady funkcjonowania, a co za tym idzie zachęta kapitału (w tym zagranicznego) do inwestowania,

– symboliczna wysokość minimalnego kapitału akcyjnego,

– możliwość wnoszenia jako wkładu własnej pracy i usług, ale też know-how, a ponadto możliwość relatywnie swobodnego konwertowania wkładów na akcje,

– znaczne odformalizowanie procedur – w szczególności możliwość założenia spółki przez internet, dematerializacja akcji, możliwość podejmowania uchwał w drodze wideokonferencji.

Prosta spółka akcyjna może okazać się atrakcyjną alternatywą dla przedsiębiorców, którzy nie dysponują dużymi kapitałem oraz potencjałem pozwalającym na przeprowadzenie skomplikowanych procedur, posiadają natomiast koncepcję wartą skomercjalizowania. Rozwiązanie to w szczególności sprawdzić się może w branży gamedev oraz w innych gałęziach IT, zwłaszcza mając na uwadze ewentualne korzyści majątkowe płynące z zastosowania IP Box.

adwokat Jakub Hajduk

adwokat Daniel Bieszczad

Odpowiedź na postawione w tytule pytanie może nie być oczywista i zmierzać do nieintuicyjnego wniosku, że do prowadzenia radia internetowego zastosowanie znajdą przepisy Prawa prasowego, a podkaster powinien być traktowany jako dziennikarz lub nawet redaktor naczelny.

Według obowiązującego aktualnie Prawa prasowego z 1984 roku, „prasa” definiowana jest jako publikacje periodyczne, które nie tworzą zamkniętej, jednorodnej całości, ukazujące się nie rzadziej niż raz do roku, opatrzone stałym tytułem albo nazwą, numerem bieżącym i datą, a w szczególności: dzienniki i czasopisma, serwisy agencyjne, stałe przekazy teleksowe, biuletyny, programy radiowe i telewizyjne oraz kroniki filmowe; prasą są także wszelkie istniejące i powstające w wyniku postępu technicznego środki masowego przekazywania, w tym także rozgłośnie oraz tele- i radiowęzły zakładowe, upowszechniające publikacje periodyczne za pomocą druku, wizji, fonii lub innej techniki rozpowszechniania (art. 7 ust. 2 pkt 1 Prawa prasowego).

Końcowa część powyższej definicji wskazuje więc, że jako „prasa” mogą być traktowane również publikacje rozpowszechniane za pomocą internetu („inna technika rozpowszechniania”).

Problematyka powyższa była przedmiotem postępowania przed Sądem Najwyższym, który wskazał, że przesłankę periodyczności publikacji w przypadku rozpowszechniania materiałów za pośrednictwem internetu należy odnosić do cykliczności i ciągłości informowania odbiorców na stworzonej w tym celu stronie, a nie regularności okresów pomiędzy poszczególnymi publikacjami. Ponadto, zdaniem Sądu Najwyższego, sam adres strony internetowej może pełnić funkcję stałego tytułu publikacji (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 października 2016 roku, I CSK 695/15).

Zwrócić także należy uwagę na dodatkową przesłankę definicji „prasy” wykształconą przez orzecznictwo i doktrynę, a mianowicie ogólnoinformacyjny charakter.

Skoro bowiem rolą i zadaniem prasy jest rozpowszechnianie informacji, to periodyczność przekazu czyli cyklicznego informowania opinii publicznej o określonych faktach społecznych, ekonomicznych, gospodarczych, politycznych, oświatowych, kulturalnych, pod oznaczonym tytułem, nazwą, adresem czy nawet linkiem, wskazywać będzie na cel, jaki realizuje redakcja, wydawca czy autor danej publikacji elektronicznej, na stworzonej specjalnie w tym celu stronie internetowej (vide postanowienie WSA w Warszawie z 30 października 2008 roku, II SA/Wa 1885/07).

Tym samym sam fakt wykorzystywania jako medium internetu nie wyklucza, że autor audycji lub podkaster  zobowiązany zostanie do przestrzegania reguł ustalonych w Prawie prasowym. 

Rozstrzygająca więc będzie funkcja, jaką mają pełnić radio internetowe lub podcast, a nie ich forma.

Zwrócić jednak należy uwagę, że poglądy doktryny oraz sądów powszechnych są w zakresie oceny traktowania publikacji internetowych (blogów, vlogów, podcastów i tym podobnych) wyjątkowo podzielone. Wpływ na powyższe bez wątpienia ma szybki rozwój technologiczny, za którym nie idzie adekwatna aktualizacja Prawa prasowego. Nie może umknąć uwadze, że ustawa ta obowiązuje w naszym kraju – w zasadzie bez gruntownych zmian – od 1984 roku.

Planowana była nowelizacja rzeczonej ustawy, która w sposób kategoryczny miała wykluczyć poza zakres definicji „prasy” blogi, korespondencję elektroniczną (newslettery), serwisy społecznościowe służące do wymiany treści tworzonej przez użytkowników, przekazy użytkowników prywatnych w celu udostępnienia lub wymiany informacji w ramach wspólnoty zainteresowań oraz strony internetowe użytkowników prywatnych. Zmiana ta nie znalazła się jednak w treści Prawa prasowego do dnia dzisiejszego.

Podkreśla się również powszechnie, że publikacja internetowa nie zawsze będzie zawierać numer bieżący (na przykład jak w przypadku numerowanego podcastu) czy też datę publikacji. Przypomnieć jednak należy, że – zgodnie z cytowanym wyżej wyrokiem Sądu Najwyższego – definicja „prasy” ma charakter otwarty i powinna uwzględniać rozwój technologiczny. Sam więc fakt braku – przykładowo – numerowania kolejnych materiałów umieszczonych na serwisie YouTube nie może kategorycznie implikować wyłączenia poza zakres działalności prasowej (w cytowanym orzeczeniu stwierdzono wprost, że podstawowe znaczenie w definicji prasy mają jednak periodyczność oraz to, aby publikacje zamieszczane w środkach masowego przekazywania nie tworzyły jednorodnej, zamkniętej całości i przez to nie miały charakteru okazjonalnego. Jeżeli publikacje zamieszczone w internecie spełniają zasadnicze kryteria prasy, ale nie wskazują jedynie bieżącego numeru, nie tracą przez to statusu prasy).

Dodatkowo, poza rozbieżnością w orzecznictwie co do oceny publikacji internetowych, kolejnym argumentem wskazującym na brak jednolitej praktyki jest znany powszechnie fakt, iż twórcy podcastów, blogów czy vlogów zasadniczo nie traktują swojej działalności jako „prasy”, a co za tym idzie nie realizują obowiązków wynikających z Prawa prasowego, w szczególności zaś rejestracji dzienników i czasopism. Powyższe nie budzi jednak szerszego sprzeciwu organów państwowych, w związku z czym domniemywać można, że tego typu postępowanie jest akceptowane (co oczywiście nie przesądza o bezprawności lub o jej braku).

Wyroki sądów wydawane są natomiast najczęściej w sytuacjach, w których odmówiono rejestracji danego tytułu jako czasopisma czy dziennika, nie zaś w przypadkach nieuprawnionego uznania przez wydawcę, że jego twórczość nie nosi znamion działalności prasowej – zatem i orzecznictwo może być dla rozstrzygnięcia przedstawionego dylematu  przydatne wyłącznie w ograniczonym zakresie.

Dodatkowo zgodnie z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 14 lutego 2019 roku, C-345/17, opublikowanie materiału (nagrania wideo) na serwisie YouTube, może stanowić przetwarzanie danych osobowych w celach dziennikarskich. Trybunał opowiedział się w nim za szeroką interpretacją pojęcia „działalności dziennikarskiej” – należy je interpretować jako działania, których celem jest publiczne rozpowszechnienie informacji, opinii lub myśli za pomocą jakiegokolwiek środka przekazu. Nie ma w tym kontekście znaczenia, czy osoba publikującą dany materiał jest zawodowy dziennikarzem.

Orzecznictwo Unii Europejskiej wskazuje więc na konieczność rozszerzającej wykładni pojęć związanych z działalnością dziennikarską, a więc przemawia za brakiem możliwości wykluczenia, że działalność podkastera będzie traktowana jako „prasa”, a co za tym idzie będą go dotyczyły obowiązki (i symetrycznie – uprawnienia) wynikające z Prawa prasowego.

Fakt, że na postawione w tytule pytanie nie sposób odpowiedzieć w sposób jednoznaczny jest o tyle problematyczny, że epidemia COVID-19 przyniosła za sobą gwałtowny przyrost zainteresowania podcastami i audycjami internetowymi. Udzielenie więc odpowiedzi pozytywnej prowadzić może wyłącznie do kontrowersyjnego wniosku, że obecnie w Polsce szereg osób z jednej strony  nie wykonuje nałożonych prawem obowiązków (chociażby związanych z rejestracją czasopisma, publikacją sprostowań czy wymogiem autoryzacji), a z drugiej rezygnuje z korzystania z przysługujących praw, na przykład w zakresie dostępu do informacji publicznej.

adwokat Jakub Hajduk

adwokat Daniel Bieszczad